Fotomodel worden | Quitclaim tekenen is niet zonder risico
Uiteindelijk lever je wel al je rechten in als je niet uitkijkt
Wat je als model moet weten voordat je een quitclaim tekent
Binnen de wereld van film- en video-opnamen is de quitclaim een veelgebruikt document. Het lijkt allemaal misschien heel simpel. Het is een papiertje met je persoonlijke gegevens waar je je handtekening onder zet en waarmee je letterlijk al je rechten die er in beschreven staan opgeeft. Maar de gevolgen kunnen behoorlijk ingrijpend zijn, zeker voor modellen. Laten we eens kijken naar wat een quitclaim precies inhoudt en waarom het belangrijk is om heel goed na te denken voordat je er eentje tekent.
Een quitclaim regelt de rechten na een foto-, film- of videosessie
Een quitclaim wordt vaak gebruikt bij vormen van samenwerkingen, vooral bij bijvoorbeeld modellen en figurantenrollen in films en tv-series. De quitclaim is een overeenkomst waarbij je als model of figurant al je rechten inlevert en in ruil daarvoor meestal een kleine vergoeding ontvangt. Het lijkt op de "Hier is je geld en nu wegwezen benadering". Met andere woorden, zodra je tekent, heb je geen enkele invloed meer op wat er met het materiaal gebeurt en zie je niets terug van de eventuele verdiensten die ermee worden behaald. De vergoeding die je ontvangt kan in geld zijn, maar bijvoorbeeld ook in een aantal foto's.
Let op bij zogenaamde TFP-shoots
Dus neem je deel aan een zogenaamde TFP shoot *) en moet je als model een quitclaim tekenen, dan betekent dat, dat als het niet goed geregeld is, je foto's vogelvrij zijn en dat de fotograaf er mee kan doen wat hij wil. In de praktijk komt het voor, dat deze foto's worden verkocht aan stockfotobureau's.
Wat betekent het tekenen van een quitclaim in de praktijk?
De organisatie krijgt met deze quitclaim het recht om alle foto's en filmmateriaal op alle door haar gewenste manieren te gebruiken, wereldwijd en voor onbepaalde tijd. Dat is nogal wat. Dit omvat ook het bewerken, publiceren, verkopen zonder enige afdracht en andere vormen van gebruik. Zeker in de tijd waarin Artificial Intelligence de vreemdste veranderingen mogelijk maakt, moet je uitkijken. Je kunt nooit een beroep doen op zaken als auteursrecht of portretrecht, hoezeer een bepaald gebruik of misbruik je misschien ook tegen de borst zal stuiten.
Een quitclaim wordt vaak te laat verstrekt
Eén van de problemen met quitclaim is dat ze vaak veel te laat worden verstrekt, soms zelfs op het allerlaatste moment. Dit maakt het vrijwel onmogelijk om nog bezwaar tegen de inhoud te maken. Een integer bedrijf of fotograaf zal je de modellencontracten ruim van tevoren toesturen. Op die manier kun je ze bestuderen, waar nodig aanvullen met je eigen punten en voorwaarden en eventuele vragen stellen. Kom je er niet uit, dan kun je op dat moment nog besluiten om je terug te trekken.
Niet vooraf opsturen is een slecht signaal
Als je merkt dat een organisatie weigert je de modellencontracten vooraf toe te sturen, is dat een hele grote rode vlag. Er kan iets niet in de haak zijn. Het sturen van een contract als bijlage bij een e-mail zou geen belemmering moeten zijn, noch iets wat door tijdgebrek noodgedwongen wordt genegeerd. Als een partij dit soort argumenten gebruikt, wees dan extra voorzichtig. Zeker als model ben je uitermate kwetsbaar en het is vaak moeilijk, zo niet onmogelijk, om je recht op achterafbasis nog te halen. Voorkomen is dus zeker beter dan genezen, vooral als het gaat om het tekenen van een quitclaim.
Punten om te overwegen vóór je tekent
Wanneer je een quitclaim ontvangt, zijn er een aantal belangrijke punten om te overwegen, voordat je het document tekent:
1. Lees het document grondig door
Neem de tijd om de quitclaim zorgvuldig door te lezen, let op alle clausules en bepalingen, vooral met betrekking tot het gebruik van het materiaal en jouw rechten.
2. Vraag om verduidelijking als je iets niet begrijpt
Als er iets onduidelijk is of als je vragen hebt, aarzel dan niet om opheldering te vragen. Het is belangrijk dat je volledig begrijpt waar je mee instemt voordat je tekent.
3. Onderhandel indien mogelijk over toevoegingen
Als je bepaalde voorwaarden wilt wijzigen of toevoegen, vraag hier dan naar. Sommige punten kunnen onderhandelbaar zijn, vooral als het om redelijke verzoeken gaat.
4. Wees je heel goed bewust van je rechten en het mogelijke verlies ervan
Begrijp wat je opgeeft en wat je behoudt. Dit omvat zaken als auteursrecht, portretrecht en andere wettelijke beschermingen. Doe nergens afstand van als je niet betaald wordt en let er zeker bij een TFP fotoshoot op dat elk commercieel gebruik van de foto's verboden wordt.
5. Overweeg professioneel advies
Als je niet zeker weet wat de consequenties zijn of als je het gevoel hebt dat je belangen niet goed worden vertegenwoordigd, overweeg dan om professioneel advies in te winnen, zoals van een advocaat of een vakbond voor acteurs en modellen.
Het gaat meestal wel gewoon goed
Het is belangrijk om te onthouden dat niet elke quitclaim hetzelfde is. Sommige quitclaims zijn heel redelijk en bieden een eerlijke balans tussen de belangen van alle partijen, terwijl andere quitclaims misschien sterk eenzijdig zijn en te veel van jou als model eisen. Wees alert en zorg ervoor dat je alleen iets ondertekent waar je volledig achter staat.
Zolang je je er goed van bewust bent wat je tekent, is er niets aan de hand
Quitclaims zijn een standaardpraktijk in de entertainmentindustrie en worden vaak gebruikt om de rechten van alle betrokken partijen te regelen. Maar dat betekent niet dat je die quitclaims klakkeloos moet accepteren. Neem de tijd om te begrijpen wat je tekent en zorg ervoor dat je belangen worden beschermd. In een wereld waar beelden alles kunnen zeggen, maar ook op elke manier veranderd kunnen worden, is het belangrijk om te weten wat er met jouw beelden gebeurt.
*) TFP staat voor Time For Print ofwel je ontvangt foto's voor de tijd die je als model in de fotoshoot steekt, maar er zit geen betaling van poseergeld en/of reiskosten bij.
